Det skal vere eit mangfald av medium i Noreg. For å sikre dette er det viktig at vi ikkje har for sterk eigarkonsentrasjon. Openeheit om eigarskap er festa i lov, og her kan du lese meir om korleis eigarskap i media ser ut i Noreg.
Det norske mediemarknaden har stabile eigarforhold. Noen få store konsern eig mange medieverksemder, og ei rekke mindre eigarar kontrollerer éin eller nokre få av dei. Di fleire medium ein medieaktør er involvert i, di større marknads- og opinionsmakt har aktøren. Dersom eigarkonsentrasjonen blir for stor, kan dette svekke mediemangfaldet og dermed også ytringsfridommen.
Eigarskap blir definert i tre ledd:
• eigarmangfald blant dei store mediekonserna (morselskap)
• eigarskap blant dei som produserer innhald
• eigarskap blant aktørar som distribuerer innhaldet
I praksis er det ein glidande overgang mellom desse ledda, og reelt sett kan éin aktør ha fleire roller. Derfor er det viktig å vurdere og kartlegge eigarskapen horisontalt innanfor same nivået i verdikjeda. I tillegg må ein vurdere eigarskapsintegrasjonen vertikalt, fordi same eigaren kan ha eigarskap i fleire ledd i verdikjeda. I det trykte avissegmentet er dette utbreidd ved at eit mediekonsern kan eige både avisa som produserer innhaldet, trykkeriet som produser det fysiske produktet som skal distribuerast, og distributøren som leverer avisene. Dette er eit eksempel på vertikal integrasjon som kan påverke avsendarmangfaldet fordi det reduserer mangfaldet av aktørar i marknaden.
Konkurranse er essensielt og grunnleggande for å sikre ei best mogleg forvaltning av samfunnsressursane. Dette er sjølve grunnpilaren i samfunnsøkonomisk teori. Konkurranse stimulerer til eit betre tilbod til forbrukarane og genererer dermed størst mogleg nytte, noko som viser seg gjennom at medietilbodet er betre og prisane lågare. I mediemarknaden påverkar ein konkurranse som fungerer godt, det samla medietilbodet på ein positiv måte for publikum. Det er fordi konkurranse kan stimulere til auka investeringsvilje i innhald og gi aktørane insentiv til å differensiere medieinnhaldet. Konkurransen er dermed positiv for mediemangfaldet både frå eit avsendar-, bruks- og innhaldsperspektiv ved at han bidrar til større breidde i tilbodet, høgare kvalitet og innovasjon.
Talet på medieaktørar og graden av eigarkonsentrasjon gir ein indikasjon på korleis det står til med avsendarmangfaldet, ettersom det er ein antatt samanheng mellom eigarkonsentrasjon, mediemangfald og kvalitet i tilbodet som følge av konkurranse. Ein går ut frå at eit mangfald av aktørar på eigarsida er ein føresetnad for eit mangfald av informasjonskjelder og ytringskanalar i tillegg til eit redaksjonelt mangfald. Medieaktørar som har uavhengige eigarar, kan likevel også tilby like redaksjonelle produkt for å trekke til seg dei mest attraktive målgruppene i marknaden.